آکنه چیست؟
آکنه انواع مختلفی دارد که شایعترین آن، آکنه و ولگاربس (Vulgaris) یا همان آکنه معمولی می باشد که بسیاری از نوجوانان را گرفتار می کند. آکنه معمولی در میان جنس مذکر شایع تر و شدیدتر می باشد. این وضعیت بر اثر تغییرات هورمونی که در هنگام بلوغ به وجود می آید ایجاد می شود و ممکن است در سنین پایین تر حتی در سن 10 سالگی نیز ظاهر شود. جوش ها معمولاً بعد از سن بلوغ فروکش می کنند اما ممکن است تا بعد از 30 سالگی هم باقی بماند. آکنه می تواند باعث ناراحتی های روحی روانی شود و بر اعتماد به نفس فرد تأثیر بگذارد.
انواع غیرشایع آکنه عبارتند از:
- آکنه شغلی که بر اثر تماس کارگران با بعضی از انواع روغن های صنعتی ایجاد می شود.
- آکنه بر اثر مصرف دارو که بخاطر استفاده از بعضی داروها مثل داروهای کورتون دار بوجود می آید.
آکنه های معمولی بر اثر افزایش بیش از حد سبوم (sebum) ایجاد می شوند. سبوم یک مادئه چربی است که توسط غدد سبابه (sebaceous) در پوست تولید می شوند. بطور طبیعی سبوم به طرف فولیکول مو تخلیه شده و از طریق دهانه فولیکولی که در سطح پوست قرار دارد خارج می گردد و باعث می شود که پوست چرب و نرم شود. با این حال وقتی که غدد سبابه به مقدار زیادی سبوم تولید کنند، فولیکول ها مسدود می شوند. اگر سبوم در دهانه فولیکول گیر کند، سفت شده و رنگ آن تیره می شود و به آن اصطلاحاً دانه سر سیاه (Blackhead) گفته می شود.
آکنه ای که در هنگام بلغ شروع می شود احتمالاً به علت افزایش حساسیت به هورمون های جنسی مردانه آندروژن ها می باشد. این هورمون های جنسی مردانه هم در پرها و هم در دخترها وجود دارد و میزان آنها در هنگام بلوغ در خون افزایش می یابد. آندروژن ها باع می شوند که غدد سبابه بیشتر سبوم تولید کنند. از آنجایی که آکنه در بعضی خانواده ها بیشتر دیده می شود احتمال دارد که یک عامل ژنتیکی هم در ایجاد آن نقش داشته باشد.
آکنه ممکن است در مواقعی که استرس فرد زیاد است بدتر شود. در دخترها ممکن است آکنه به علت تغییرات هورمونی که در طی چرخه عادت ماهانه ایجاد می شود بدتر گردد. این وضعیت همچنین ممکن است در هنگام استفاده از لوازم آرایشی روغنی تشدید شود.
عدم رعایت بهداشت باعث بروز آکنه نمی شود اما تجمع چربی ها و سلولهای مرده پوست ممکن است خطر مسدود شدن فولیکول ها را افزایش داده و باعث شود که باکتریها در آن تکثیر نمایند.
استفاده از اتروئیدهای آنابولیک که بعضی از ورزشکاران برای رشد بیشتر عضلاتشان مصرف می کنند ممکن است باعث افزایش میزان آندروژن ها شود و بنابراین چنین افرادی بیشتر احتمال دچار شدن به آکنه را دارند.
آکنه شغلی نیز معمولاً به علت تماس طولانی مدت پوست با لباسهای روغنی ایجاد می شود.
هنوز هیچ مدرک علمی وچود ندارد که نشان دهد مصرف غذاهای چرب، شیرینی ها و یا شکلات می تواند باعث تشدید آکنه شود.
علت جوش در نواحی مختلف صورت
- وجود جوش در پیشانی مشکل گوارشی و مصرف فست فودها را نشان میدهد.
- اگر قسمت وسط ابروها جوش میزند مشکل از کبد و مصرف غذاهای چرب است.
- جوش و لک اطراف چشم و حتی سیاهی دور چشم نشانگر مشکل در کلیه است که با نوشیدن آب به اندازه کافی تا حدی برطرف می شود.
- روی گونه اگر بیشتر از هر جای دیگر پوست صورت جوش میزند دلیل مشکل سیستم تنفسی و آلرژی است که به حذف مصرف سیگار و رعایت کردن برنامه غذایی مناسب برای آلرژی برطرف می شوند.
- اگر روی بینی شما جوش و لک بسیار ظاهر می شود باید مراقب قلب خو باشید و ویتامین B بیشتر مصرف کنید.
- جوش هایی که در منطقه چانه و اطراف لب نشانگر اختلالات هورمون و وجود استرس است.
- اگر روی گوشهایتان جوش میزند دوباره مشکل کلیه باعث بروز این مشکل است.
آکنه خفیف را می توان با اقدامات ساده ای درمان نمود و از عود آن پیشگیری کرد. این اقدامات ساده عبارتند از:
- شستن پوست دو بار در روز با آب گرم (و نه داغ) و یک صابون ملایم، هیچگاه پوست خود را محکم نشوئید.
- هیچگاه جوشهایتان را نکنید زیرا این کار ممکن است باعث بدتر شدن وضعیت و باقی ماندن جای جوش شود.
- از یک کرم بنزوئیل پرواکساید برای قسمتهای دچار آکنه استفاده کنید. پزشک ممکن است همچنین یک داروی مالیدنی مثل کرم رتینوئید را توصیه نماید تا باعث شل شدن کراتین هایی که دهانه منافذ فولیکول های مو را بسته اند شود. همچنین پزشک ممکن است یک آنتی بیوتیک مالیدنی را تجویز نماید. آکنه های متوسط را اغلب می توان با مقادیر کم داروهای آنتی بیوتیک خوراکی مثل تتراسیکلین یا داکسی سیکلین با موفقیت درمان نمود.
- مصرف قرصهای ضدبارداری در خانمها ممکن است به بهبود آکنه کمک نماید زیرا این قرصها که حاوی هورمونهای زنانه هستند می توانند با اثرات هورمونهای جنسی مردانه آندروژنها مقابله نمایند.
روشهای خانگی برای درمان جوش صورت
- برای درمان سریع جوش صورت شب قبل از خواب مقداری خمیر دندان بر روی جوش بمالید تا صبح جوش بسیار ضعیف و از بین رفته است.
- وجود میکروب های عفونت زا عامل ایجاد جوش های صورت هستند و برای حل این مشکل می توانید مقداری پرتقال و یا از دیگر مرکبات را بر روی پوست بمالید .
- با مالیدن پیاز خام جوش صورت به سرعت درمان میشود.
- ریشه گیاه بابا آدم را جوشانده و مصرف کنید تا کبد شما را پاک کند و از بروز جوش تا حد بالایی جلوگیری کند.
- ماسک ماست و خیار , ماسک سیب رنده شده و عسل و کمی آبلیمو و.... ماسک های فوق العاده مناسبی برای برطرف کردن جوش صورت هستند.
- عسل نیز برای درمان جوش های بزرگ مفید است چون خاصیت ضد باکتریای قوی دارد و عفونت را درمان می کند.
- مقداری خمیر زردچوبه تهیه کرده و آن را قبل از خواب روی جوش بمالید و هنگام صبح با آب بشویید.
- روغن چای نیز خاصیت ضد باکتریایی دارد. روغن درخت چای به کاهش قرمزی و تورم کمک می کند و مانع زخم شدن محل جوش می شود.
- مراقب باشید از مصرف صابون هایی که موجب بروز حساسیت و واکنش های آلرژیک می شوند، پرهیز کنید و قبل از خواب از خوردن غذاهای خیلی چرب و ادویه دار خودداری نمایید چون در بروز آکنه ها تاثیر فوق العاده ای دارند.
- قبل از خواب با یک شوینده ملایم صورت را بشویید؛ شویندهای که حاوی دانههای اسکراب و پاککننده باشد تا سلولهای مرده سطح پوست را از بین ببرد چرا که تجمع همین سلولهاست که اصلیترین عامل ایجاد آکنه است.
- دو قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک قاشق غذاخوری آب مخلوط کنید؛ بعد یک گوشپاککن را به این محلول آغشته کنید و روی جوشها بمالید.سرکه سیب باکتریهای مولد آکنه و سلولهای مرده سطح پوست را از بین میبرد و در نتیجه تا حدی التهاب جوش میخوابد و صبح که بیدار شوید میزان قرمزی جوش تا حد زیادی کاهش یافته است.
- قبل از اینکه به تختخواب بروید مقداری کرم ضدآکنه روی جوشها بزنید، چنین کرمی باید حاوی بنزوئیل پروکساید باشد تا بتواند جوش را خشک کند و سلولهای مرده سطحی را بردارد.
- قطره ضدقرمزی چشم هم می تواند به شما کمک کند یعنی قطره چشمی که برای کم کردن قر مزی چشمها استفاده میشود. اگر کرم ضدآکنه ندارید میتوانید به جای آن از چنین قطرهای استفاده کنید. این قطره میتواند قرمزی جوش را کم کند اما هیچ تاثیری در بهبود جوشها ندارد.
نکته مهم:
هیچ راه درمان سریعی برای آکنه وجود ندارد. با اینحال اگر درمان در مراحل اولیه آکنه شروع شود ممکن است از باقی ماندن جای جوشها روی پوست جلوگیری شود. آکنه های کیستیک بزرگ را می توان با تزریق کورتون درمان نمود. اگر جای جوشها باقی بمانند می توانید با استفاده از روشهایی مثل درم ابرِژن (Dermabraision) آنها را پاک نمایید. در این روش لایه بالایی پوست را برمیدارند که این کار تحت بیهوشی انجام می شود.